In gesprek met Wim Grandia over preken

Toen ik begin twintig was, begon ik met spreken. Wim Grandia was een van mijn grote voorbeelden. Hij leert je altijd iets nieuws, communiceert glashelder en laat merken dat hij zijn boodschap doorleeft. Hij was jaren voorganger in Dordrecht, sprak een aantal keren op de EO-Jongerendag en is eigenaar van Grandia Coaching Preaching Writing.

 

Wat kenmerkt jou als spreker?

Wat ik terug krijg is dat ik enthousiast en vurig overkom en dat mensen proeven dat het echt ook door m’n eigen hart en leven is gegaan. En toch zou ik nog wel meer van de inhoud van mijn preken in mijn eigen leven waar willen maken. Valt soms best wel tegen … Maar ja, het is misschien wel juist omdat ik eerlijk ben over m’n eigen zoeken, falen en worstelen dat ik overkom als een geloofwaardig spreker.

Ik ben iemand die graag dicht bij de Bijbel blijft en z’n preken zeer gedetailleerd voorbereidt. Soms is er de neiging om te veel te willen vertellen, maar meestal blijft het tot het einde wel boeiend. Vinden ze …

 

Je geeft een serie bijbelstudies over de Bergrede, las ik. Wat spreekt jou zo aan in deze preek van Jezus?

De Bergrede is voor mij de preek aller tijden. Het is onvoorstelbaar hoeveel Jezus met relatief weinig woorden weet te zeggen. Elke zin is raak. De inhoud prikkelt, daagt uit en roept soms ook weerstand op. Dat zou bij meer preken het geval moeten zijn. Ook bij die van mij! Het is ook een preek waar je als spreker van kunt leren. Van de opbouw, de gebruikte voorbeelden, de confrontatie, de bewogenheid, de diepgang en de toepassing.

 

Waar kun je soms gefrustreerd van raken tijdens je voorbereiding?

Als ik geen grip krijg op het onderwerp. Dan is er soms zoveel te vertellen en meestal heb ik maar een half uur of zo. Dan moet ik proberen uit de veelheid van informatie een logisch verhaal op te bouwen, waarbij ik vaak moet kiezen tussen heel erg belangrijk of‘iets minder belangrij’. Het is het bekende principe van kill your darlings. Ik moet me er telkens weer bij neerleggen dat ik veel minder kan doorgeven dan wat ik in mijn voorbereiding allemaal heb ontdekt en wat me zelf heeft geraakt.

 

Hoe doorleef je je eigen preken?

Een preek moet eerst door je eigen hart en leven gaan. Wat wil God hiermee aan mijzelf duidelijk maken? Hoe zou deze preek door mijzelf praktisch kunnen worden toegepast? Waarin moet ik zelf veranderen? Voor welke keuze stelt deze preek mijzelf? Een vast onderdeel van een preekvoorbereiding is voor mij een lange wandeling in de duinen. Dan spreek ik de preek als het ware met God door en laat ik mijn eigen hart daarbij door een hemelse scan gaan. Soms best confronterend.

 

Op welke momenten heb je last van podiumvrees?

Gelukkig heb ik daar nauwelijks last van. Het podium zelf is voor mij een heerlijke plek waar ik mij voel als een vis in het water. Als het er al is, dan is meestal als ik ergens voor de eerste keer spreek en nog niet weet hoe het allemaal in zo’n dienst er aan toegaat. Wat mij soms ook wel ‘vrees’ geeft is als er soms een (veel te) hoge verwachting is. Dan heb ik het gevoel dat ik mezelf moet waarmaken.

Waar ik altijd wel last van heb (en dat moet ook zo maar blijven) is van een gezonde spanning of het zal lukken om datgene wat ik heb voorbereid zo over te brengen dat het ook echt gaat binnenkomen in de harten van de mensen. Dat is een werk van de Geest, maar dat sluit mijn eigen aandeel niet uit.

 

Hoe vond je het eigenlijk als kind om een spreekbeurt in de klas te houden?

Op een of andere manier weet ik heel weinig meer van mijn kindertijd. Ik weet van horen zeggen dat ik goed was in taal en in spreekbeurten. Soms werd ik zelfs op familiefeesten gevraagd om zogenaamd te spreken. Waar het over ging? Werkelijk geen idee, ik weet wel dat ik niet altijd even serieus werd genomen. Het was meer dat grappige jongetje met de naam Wimmie en die zo lief kon brouwen. Dat laatste doe ik trouwens nog steeds.

 

Wanneer sprak je voor het eerst over bijbelse onderwerpen?

Dat is vanaf 1984. Waar het precies over ging weet ik niet meer. Ik weet wel dat ik die tijd een predikant had die mij echt heeft uitgedaagd om een keer in een jeugddienst te gaan spreken. Het begon dus in gemeente en is later bij de EO verder ontwikkeld.

 

Hoe vond je het om de EO-Jongerendag te spreken?

Een bijzondere ervaring, uniek en met weinig andere podia te vergelijken. Alleen al het feit dat mensen je niet rechtstreeks aankijken, maar je volgen op het grote scherm achter je. Voor je gevoel kijken ze dus allemaal langs je heen. Normaal een teken dat je nog geen contact hebt. Dat was de eerste keer erg wennen. Het is een voorrecht en een verantwoordelijkheid tegelijk. De gedachte dat er in het stadion 25.000 jongeren naar je luisteren en via tv nog eens duizenden mensen live meekijken … Dat jij dan voor al die mensen iets van het hart van God mag laten zien. Het voelde gek genoeg met al die duizenden mensen om me heen ook wel een soort van eenzaam. Ik voel me heel klein op zo’n groot podium als onderdeel van zo’n groot gebeuren.

 

Hoe vaak heb je gesproken op de EO-Jongerendag?

Vier keer. De eerste keer in 2000 in de Arena en later in 2003 en 2006 in Gelredome. De laatste keer was in 2012. Ik werd toen in verband met ziekte van Martin Brand een week van tevoren gevraagd. Dat was eigenlijk wel zo relaxed 🙂

 

Bereid je je anders voor op zo’n toespraak in vergelijking met andere (s)preekbeurten? 

Ja, het is een heel andere manier van voorbereiden. Het spreken in zo’n setting is een andere dynamiek dan voor kleinere groepen en de diversiteit van je doelgroep maken dat je heel laagdrempelig en eenvoudig moet blijven. Tegelijkertijd wil je ook de diepte in. Omdat vanuit de regiewagen de plaatjes, filmpjes en teksten worden ingestart moet je je heel goed aan je tekst houden. En je hebt bijna geen speling met de tijd. Er zijn dus heel veel factoren waar je rekening mee moet houden. De versie die je uiteindelijk hoorde was vaak de vijfde of zesde versie. Er wordt dus veel meer gesleuteld aan zo’n preek. Over elke zin wordt nagedacht. De kunst is om het toch zo te vertellen dat het spontaan en echt overkomt.

 

Tip: Kijk ook eens bij de andere veertig blogs met gesprekken met sprekers. Een heel aantal citaten is opgenomen in de nieuwste versie van het boek Geloofwaardig spreken: hoe je een steengoede preek maakt.

 

Ik wil het boek Geloofwaardig spreken bestellen