Oorlog in Europa. Het houdt ons allemaal bezig. De een is bang dat we in een Derde Wereldoorlog terecht komen, de ander maakt zich zorgen over de wereld waarin haar kleinkinderen opgroeien, de volgende zet zich 24/7 in voor de opvang van Oekraïners in ons land en weer iemand anders legt de Bijbelse profetieën naast de krant omdat hij de wederkomst spoedig verwacht. Besteed je hier aandacht in je preek? En zo ja, hoe dan? Ik geef een aantal gedachten mee ter overweging. Vul vooral aan met jouw ervaringen!

Ik denk af en toe terug aan een gesprek in het begin van de coronatijd. Of je aandacht aan corona moest besteden in de preek. Een paar reacties herinner ik me goed:

• ‘In de kerk wil ik niet het nieuws napraten. In de kerk klinkt juist een andere boodschap, een boodschap van hoop.’
• ‘Ik wil niet elke week uit de Psalmen preken over je toevlucht zoeken bij God. Ik vind dat uiteraard heel belangrijk, maar het moet ook niet te veel worden. Ik wil juist laten zien dat je met élk Bijbelgedeelte een link kunt leggen naar het leven van alledag.’
• ‘Ik wil voorzichtig zijn met het duiden van onderwerpen waar ik zelf onvoldoende verstand van heb. Ik behoed mezelf voor stokpaardjes, doordat ik me gewoon aan het rooster houd.’

Begrijp me niet verkeerd, de oorlog is van een totaal andere orde dan corona. Toch zie ik een vergelijkbare reactie die hierop neerkomt: aandacht voor de actualiteit, voor Oekraïne, in je preek? Ja, maar wel passend.

1. Staar je niet blind op de preek

‘Niet in elke preek hoef je Oekraïne te noemen.’ Ben je het hiermee eens of niet?

Als een verwijzing naar de oorlog gepast is, geef je aandacht aan de oorlog in je preek. Maar vermijd liever de voorbeelden als ze niet passen. Niet elke preek hoeft over Oekraïne te gaan.

Wat ik me in deze fase van de oorlog echter níet kan voorstellen, is een hele dienst zonder aandacht voor Oekraïne. Ik denk bijvoorbeeld aan

• gebed voor vrede en recht en gebed voor de Oekraïners in Nederland
• een collecte voor noodhulp
• een mededeling over Takecarebnb et cetera

Daarom mijn stelling: het is goed om in elke eredienst aandacht te hebben voor Oekraïne. Of nog beter: aandacht voor onrecht. Op veel andere plekken in de wereld is onrecht. Laten we die nood ook blijven benoemen!

Leestip: Wat kun je doen voor Oekraïne? (blog van de Protestantse Kerk).

Je vindt hier liedsuggesties, gebeden en handreikingen voor praktische hulp.

2. Houd je aan het preekrooster

Om een link naar de actualiteit te leggen hoef je niet per se een ander Bijbelgedeelte te kiezen. Bij sommige Bijbelgedeelten is een voorbeeld over de oorlog vanzelfsprekend. Denk aan de Psalmen waarin het gaat om dreiging van vijanden en je toevlucht zoeken bij God. Of een preek over het liefhebben van je vijanden, waarin je de vraag stelt hoe we naar Poetin zouden moeten kijken. Voel steeds aan of het gepast is om de link te leggen met Oekraïne.

3. Wijk zo nodig af van het preekrooster

Is een bepaald onderwerp in jullie gemeente actueel en past dat echt niet bij de preek op het rooster? Komen er bijvoorbeeld veel Oekraïners naar jullie dorp of stad aan wie jullie als gemeente een warm welkom willen bieden? In zulke situaties zou ik me vrij voelen af te stappen van het rooster en een Bijbelgedeelte te kiezen dat naadloos aansluit bij wat de gemeente bezighoudt.

4. Sluit aan bij je kernboodschap

Dit klinkt als een open deur. Toch kan het je zomaar overkomen dat je op grond van associaties de rode draad van je preek kwijtraakt. Ik hoorde bijvoorbeeld pas een voorganger die het in zijn intro over haatgevoelens had richting Poetin, maar vervolgens ergens anders over preekte. En een predikant die uitweidde over de eindtijd, terwijl het Bijbelgedeelte daar onvoldoende aanleiding voor gaf. Dat is verwarrend voor de luisteraars.

Ga dus steeds weer terug naar de kernboodschap van je preek. En bedenk steeds: hoe ziet dit eruit in de praktijk? Gebruik dáárbij je voorbeelden.

Een paar checkvragen voor jezelf:

• Kan ik in één zin mijn preek samenvatten?
• Heb ik een voorbeeld dat daarbij aansluit?
• Is het gepast om een voorbeeld te noemen dat te maken heeft met Oekraïne?
• Kan ik een toepassing bedenken die aansluit bij de kernboodschap?
• Wek ik in de interesse op een manier die nieuwsgierig maakt naar de kern?

5. Laat je inspireren

Het valt niet altijd mee om zelf voorbeelden, verhalen of actualiteiten te kiezen die je kernboodschap onderstrepen. Laat je daarom ook door anderen inspireren.

Vraag bijvoorbeeld gemeenteleden mee te denken. Een gemeentelid dat

• … kleding inzamelt voor Oekraïne;
• … uit Oost-Europa komt;
• … familie heeft in Rusland, Oekraïne of omliggende landen;
• … Oekraïense kinderen in de klas heeft (een docent, leerkracht of leerling);
• … Oekraïners in huis heeft;
• … betrokken is bij een organisatie die zich inzet voor de slachtoffers.

Hoe doe jij dit? Plan een feedbackgesprek!

De opbrengst gaat naar noodhulp!

Grote kans dat je bovenstaande tips allemaal logisch vindt. Maar dat betekent nog niet dat je ze bij elke preek goed toepast. Ik hoorde pas iemand zeggen: ‘De regels van de retorica zijn eenvoudig, de toepassing ervan is alleen heel lastig.’ Wil je daarom eenmalig feedback op jouw preek? Meld je aan voor Preken voor Oekraïne!

Meer info en aanmelden
 

Bron foto: Pixabay.