Van talent naar expertise: 10 tips om je spreken te oefenen

Wat veel mensen talent noemen, is in de praktijk vooral het resultaat van heel veel oefenen. Of het nu gaat over leiderschaps- of (s)preekvaardigheden maakt daarbij niet uit. Maar wat is oefenen eigenlijk? En hoe doe je dat?

 

Door Joël Aerts

 

De Zweedse professor psychologie Anders Ericsson houdt zich al meer dan dertig jaar bezig met onderzoek naar expertise. Oftewel: naar mensen die ergens héél erg goed in zijn. Wat topsporters, muzikanten en sprekers met elkaar gemeen hebben is veel oefening, zegt Ericsson. Heel veel oefening. Ericssons schatting is dat er 10.000 uur training voor nodig is om een expert te worden op een specifiek gebied. Hoewel de 10.000 uur-regel niet onomstreden is, zijn alle onderzoekers het over een ding eens. Zelfs de grootste talenten kunnen alleen hun volle potentieel bereiken door veel te oefenen.

 

Oefenen = hard werken

Oefening is dus belangrijk. Daarover is iedereen het eens. Maar wat is oefening eigenlijk? Ericsson omschrijft het als volgt: een set van heel gestructureerde activiteiten, met als expliciet doel het verbeteren van het resultaat. Kenmerkend voor oefening is dat je ze echt nodig hebt om tot goede resultaten te komen in het specifieke expertisegebied. Je kunt niet zonder. Ook vergen de oefeningen heel veel concentratie en energie. Tot slot zijn de meeste oefeningen niet zo leuk om te doen. Oefenen is gewoon hard werken.

 

Oefenen = meer dan herhalen

Maar hoe doe je dat eigenlijk, oefenen? Ik heb alle belangrijke onderzoeken voor mijn boek Ontwikkel je leiderschap bestudeerd en teruggebracht tot drie fasen.

 

De eerste fase is de analysefase. In deze fase ontleed je je vaardigheid om deze te doorgronden. In de tweede fase ontwerp je een oefening waarmee je deze vaardigheid of een specifiek onderdeel ervan gaat oefenen. In de derde fase oefen je je vaardigheid en evalueer je de resultaten.

In de rest van deze blog ga ik dieper in op fase 2, het oefenen. Oefenen is namelijk niet alleen maar domweg herhalen. Juist niet! Een oefening kan vele vormen hebben.

 

10 oefenvormen waar je niet zonder kan

Ik heb tien vormen op een rij gezet die je kunt toepassen bij het oefenen van jouw spreken. Zelf sta ik ook geregeld op een podium, ik heb ze dan ook stuk voor stuk geprobeerd de afgelopen jaren. Doe er je voordeel mee!

Hier komen ze …

 

1. Ga langzaam, erg langzaam.

Door je vaardigheid in een laag tempo te oefenen, ontdek en leer je de nuances van een vaardigheid. Zelf heb ik weleens een kort stukje van een toespraak opgenomen en getimed. Vervolgens heb ik hetzelfde stukje nog eens gedaan maar op halve snelheid. Probeer het maar eens.

 

2. Maak iets groter dan het is.

Leg er meer emotie in. Leg ergens meer nadruk op dan nodig. Door te overdrijven ontdek en leer je de ins en outs van een vaardigheid.

 

3. Kopieer voor 100 procent.

Ook al denk je dat iets niet bij je past, kopieer de manier waarop iemand anders het doet voor 100 procent. Het liefst meerdere keren. Evalueer daarna en ga dan pas je eigen draai eraan geven. Zo heb ik zelf weleens de letterlijke tekst geoefend van een goede TED-Talk en deze hardop uitgesproken. Zo leer je de taal en het ritme van iemand anders. Het is ook een bekende oefening die schrijvers toepassen. Ze beginnen met het overschrijven van een pagina van iemand anders en vloeien daarna over in hun eigen teksten. Moet je daarna natuurlijk wel de tekst van de andere auteur weghalen ;-)!

 

4. Stroef maar goed.

Het hoeft er niet soepel uit te zien. Zorg ervoor dat je het eerst goed doet, ook al ziet het er gemaakt uit. Dus volg nauwgezet je script, ontwerp of voorbeeld. De soepelheid volgt vanzelf.

 

5. Schaal op.

Grijp mogelijkheden aan om je vaardigheid te oefenen op een hoger niveau. Voor een groter publiek. Voor een lastiger publiek. Voor een heel andere type publiek. Maak het jezelf dus moeilijker.

 

6. Experimenteer als een gek.

Experimenteren of lekker spelen met je vaardigheid is een krachtige manier om de mogelijkheden van een vaardigheid te ontdekken. Je moet hiervoor wel bereid zijn om een beetje voor gek te staan.

 

7. Oefen direct na het ‘echie’.

Formule 1-coureur Max Verstappen duikt direct na een race nog anderhalf tot drie uur de simulator in. Om te leren van zijn fouten en om te ontdekken wat beter kan. Dus doe die presentatie of preek op zondagmiddag thuis nog eens over.

 

8. Isoleer voor je integreert.

Richt je eerst op delen van je vaardigheid. Oefen deze afzonderlijk en voeg ze pas later bij elkaar, om ze dan in één keer te oefenen. Bijvoorbeeld, je introductie, het geven van een voorbeeld, het doen van een oproep of een call to action.

 

9. Onderwijs anderen.

Als je iets wilt leren, lees er dan over. Als je iets wilt begrijpen, schrijf er dan over. Maar als je iets wilt beheersen, geef er dan les over. Naar een oosterse wijsheid.

 

10. Herhaal, herhaal, herhaal.

Door een vaardigheid te herhalen, ontwikkel je haar. Maar zorg er dan wel voor dat wat je herhaalt ook echt goed is. Jezelf leren heel goed te zijn in een fout uitgevoerde vaardigheid, is zonde van je tijd.

 

Deze tips komen uit Joëls nieuwe boek Ontwikkel je leiderschap – 14 krachtige principes voor het versnellen van je leiderschapsontwikkeling en die van je medewerkers. Ik had de eer om Joëls boek in een eerder stadium te lezen. 

 

Welke oefening(en) ga jij inzetten om je spreekvaardigheid te oefenen?

 

 

 

 

Bron foto: Pixabay