[Column] Voor het eerst in de bajes
Of ik even de bloemen in een vaas wil zetten voor op de liturgische tafel. In een reflex trek ik een la open, op zoek naar een mes of schaar om de bloemen schuin af te snijden. Tot ik me bedenk dat ik die hier natuurlijk niet kan vinden.
Voor het eerst van mijn leven bezoek ik een gevangenis. Op een vrije zondag ga ik mee met een predikant om twee kerkdiensten bij te wonen.
Ik moest me net identificeren, mijn telefoon in een kluisje doen, door een detectiepoortje lopen, en via allerlei deuren die hoorbaar in het slot vielen, kwam ik in deze neutrale ruimte die dankzij een kruis, tafel en paaskaars verandert in een kerkzaal.
De kerkgangers komen in een lange rij naar binnen, onder begeleiding van bewakers. De meeste geven me een boks en gaan rustig zitten.
De dominee wenst ons genade en vrede en dan klinkt het eerste lied door de boxen:
van gerechtigheid
U die mij beschermt, vergeeft
mij van schuld bevrijdt.
Ik kijk ondertussen om me heen. Naar de ramen waarvan er eentje een stukje open kan, naar de reepjes blauwe lucht, naar de vijftien mannen. Sommigen kijken me vriendelijk aan en geven me een knikje. Ik vraag me af wat ik net hoorde. Iets over A, B, GVM’ers – dat staat voor gedetineerden met een vlucht- en/of maatschappelijk risico – en zedendelinquenten. De stoelen van de mensen op de achterste rij staan iets verder naar achteren. Een man in de hoek vind ik een beetje griezelig uit zijn ogen kijken, en zijn buurman zou ik ook liever niet tegenkomen in een donker steegje.
Iedereen die wil, mag naar voren om een kaarsje aan te steken voor de mensen ‘buiten’. De meeste bezoekers gaan eerbiedig naar voren.
Een van de kerkgangers leest Johannes 11 voor, over Lazarus. Er wordt ademloos geluisterd. Alleen als de dominee nadoet hoe hij de spelonk uitspringt met zijn doeken om hem heen, klinkt er geroezemoes.
‘Jezus is de opstanding en het leven’, legt ze uit. Ze laat een schoenendoos zien met een deksel erop. ‘Wij zien vaak alleen maar wat er om ons heen is en denken dat dat alles is. Maar die deksel kan eraf. Dan gaat er een andere wereld open. Bij Jezus is er zoveel meer mogelijk dan wij zien. Denk daar deze week maar aan.’
Bij de koffie vertelt iemand me dat hij twintig minuten per twee weken mag beeldbellen. Zijn vierjarige dochtertje vraagt dan steeds: ‘Pap, wanneer kom je nou uit de gevangenis?’ Een ander vertelt dat zijn kinderen en kleinkinderen niet eens weten dat hij hier zit.
Een van de gedetineerden biedt me koffie aan met een koekje. ‘Alleen koffie graag.’
‘Hoef je geen koekje?! Dat hóórt!’, zegt hij.
‘Ik doe niet alles wat hoort.’
‘Wij ook niet’, zegt hij met een twinkel in zijn ogen.
Na twintig minuten napraten moeten ze weer naar hun cel. Voor de tweede keer maak ik de dienst mee. Met een dieper besef dan de eerste keer zing ik mee:
God van vrede, God van recht
van gerechtigheid
U die mij beschermt, vergeeft
mij van schuld bevrijdt.
Deze blog verscheen op 7 mei 2022 als column in het Nederlands Dagblad.
Bron foto: Eduardo Balderas, Unsplash.
