‘Diep vanbinnen was ik helemaal niet verlegen.’
Gertine Blom lanceerde onlangs het platform Vrome Vrouwen, voor vergeten verhalen van vrouwen uit de kerkgeschiedenis. ‘Er zijn altijd vrouwen geweest met gaven en talenten, God wil iedereen in zijn Koninkrijk gebruiken.’ Gertine interviewt zichzelf.
Hoe komt een verlegen meisje op het idee dominee te worden?
Ik was inderdaad ooit een verlegen meisje, maar zo ben ik niet geboren. Volgens de verhalen van mijn ouders was ik een vrolijk kind zonder veel angst. Later, in mijn tienertijd, veranderde dat. Ik heb een lichte huid en bloos erg snel – ik voelde me daardoor zó opgelaten dat ik liever niets zei dan het risico te lopen te blozen. Ik maakte me klein in groepen en probeerde te voorkomen dat de aandacht op mij gericht werd.
Maar diep vanbinnen was ik helemaal niet verlegen. Ik had allerlei ideeën en overtuigingen en was ook behoorlijk eigenwijs. Het duurde gewoon een tijd voordat ik leerde dat ik mezelf mocht zijn bij anderen en bij God, inclusief vragen en verwondering. Tijdens mijn studie ontdekte ik dat ik talenten had die pasten bij het predikantschap, en terugkijkend zag ik heel duidelijk hoe ik al van jongs af aan het verlangen had te werken in dienst van God. Ik kon niet anders dan de opleiding voor predikant gaan doen, zo voelde het. Na mijn opleiding werd dat bevestigd doordat een gemeente in Utrecht mij wilde beroepen als predikant. Zo stond ik opeens in een toga voor in de kerk.
Wat is het belangrijkste dat je op je opleiding hebt geleerd over preken?
Los van alle boeiende inhoudelijke aspecten is er één onderwerp dat heel veel indruk op mij gemaakt heeft. Dat is lichaamstaal. Tijdens mijn opleiding tot gemeentepredikant kregen we trainingen in presentatie en performance. Ik heb daar geleerd hoe belangrijk het is dat jij als voorganger vertrouwen en zekerheid uitstraalt.
Ik herinner me nog goed het moment dat we om de beurt voor de groep een Bijbellezing moesten doen. De docent zei tegen mij: ‘Je lijkt me een stoer mens, maar als je voor de groep staat, verdwijn je helemaal.’ Dat maakte heel veel indruk. Ik snapte meteen dat het verlegen meisje nog in me zat. In de jaren daarna heb ik langzaam geleerd ook in mijn lichaamstaal het goede nieuws te verkondigen: dat je er mag zijn, dat je jezelf niet klein hoeft te maken, dat je als mens mag bloeien in Christus. Hoe kan ik dat verkondigen, als ik het zelf niet uitstraal?
Vertel eens over je allereerste preek?
Ik denk nog regelmatig terug aan dat moment. Het was in een klein Luthers kerkje in Bussum. Zelf ben ik opgegroeid in een kerk uit een heel andere traditie, zonder vrouwen in het ambt. Ik wist zo weinig van deze kant van de kerk… Ik had maar gewoon gedaan wat anderen ook deden. De liturgie voorbereid en geoefend, een preek geschreven. Die eerste keer was niet erg goed. Het was een wonder dat de gemeente me daarna nog een keer uitnodigde! Maar het is bij voorgaan en preken net zoals bij zoveel andere dingen: je kunt het niet in één keer perfect. Je moet oefenen, vlieguren maken. En daarbij heb je welwillende gemeentes nodig, die een beginnende voorganger die kans geven en je laten leren.
Wekelijkse inspiratie voor (s)prekers in je mailbox?
Je wilt weer terug naar Nederland. Waarom eigenlijk?
Ik heb hier in Engeland in de Anglicaanse kerk ontzettend veel geleerd over wat een goede liturgie met je doet. Ik heb geweldige mensen ontmoet. Maar er is één ding wat ik lastig blijf vinden, en dat is in je tweede taal praten over subtiele onderwerpen zoals geloof en spiritualiteit. De Engelse cultuur lijkt veel op de Nederlandse, maar is in sommige opzichten ook echt anders. Als predikant is het belangrijk dat je heel goed weet wie er voor je zitten. De tijd in Engeland heeft me ontzettend verrijkt, maar het heeft ook mijn besef versterkt dat ik geroepen ben in de Néderlandse kerk. Daar ligt mijn geschiedenis, en daar ligt ook mijn hart. Straks ga ik dus graag weer terug naar Nederland om daar alles te mogen doen waarom ik dominee ben geworden: preken, luisteren, praten, begeleiden, leren en onderwijzen.
Pas was ik even in Nederland en ging ik voor in een gemeente. Het was een heel bijzondere ervaring om weer eens op een preekstoel in Nederland te staan. Ik voelde echt: dit is mijn plek. Hier ben ik voor bedoeld. Ik ben ongelofelijk dankbaar dat het besef van roeping, dat ik al zo jong had, alleen maar blijft groeien.
Wat heeft jouw project Vrome Vrouwen te maken met je ervaring als vrouwelijke dominee?
Daarvoor moet ik toch weer terug naar mijn persoonlijke ontwikkeling. Ik moest hard werken om mijn aangeleerde onzekerheid kwijt te raken. Ik zie overal om me heen dat vrouwen sneller dan mannen zich klein maken, zich wegcijferen, het belangrijke werk aan mannen overlaten. Door mijn eigen verhaal ben ik daar extra gevoelig voor. Ik zag het ook terug in mijn eigen vakgebied, de theologie. Daar wemelt het van de mannennamen, vooral als het gaat om de kerkgeschiedenis. Ik geloof dat dat niet alleen komt doordat mannen nu eenmaal meer dan vrouwen de positie hadden om te kunnen denken en schrijven, maar ook doordat we vrouwen sneller vergeten dan mannen, of hen wegzetten in de marge van de geschiedenis.
In mijn eigen groeiproces als predikant ben ik steeds meer werk van vrouwelijke theologen gaan lezen. Dat hielp mij. Daardoor kwam ik op het idee om een plek te creëren op het internet waar ik meer verhalen zou kunnen verzamelen. Er zijn altijd vrouwen geweest met gaven en talenten, God wil iedereen in zijn Koninkrijk gebruiken. Kinderen, mannen, vrouwen. Ik wil graag die grote diversiteit beter zichtbaar maken.
Meer lezen?
- Check de site Vrome vrouwen: vergeten verhalen van heiligen en herrieschoppers.
- Op de site van Gertine Blom: vrij, vroom en vrolijk lees je meer over Gertine.
- Lees ook de 55 redenen waarom het geweldig is dat vrouwen (s)preken.