Sara Lindenhols maakte tijdens mijn preek geen áántekeningen, maar tékeningen. Door te tekenen voelt ze zich aangesproken iets met de preek te doen.

Door Sara Lindenhols

Wat zijn preekaanTEKENingen?

Het maken van preekaanTEKENingen is een vorm van mindmappen met simpele tekeningetjes en kernachtige teksten in verschillende stijlen en groottes. Het gaat erom razendsnel de kern uit de preek te filteren en die in je schrift of op een tablet in een vorm te gieten.

Je denkt misschien dat je er goed voor moet kunnen tekenen, maar bij preekaanTEKENingen draait het niet om hoe mooi iets is, maar om het proces. Het creatieve brein activeert voorkennis en stimuleert het taalgedeelte in brede zin en vice versa.

Stimuleer het maken van aantekeningen

Nodig als (s)preker je hoorders uit tot deze activerende werkvorm. Misschien is het een idee om hier tijdens een doordeweekse avond aandacht aan te besteden.

Werk je met tieners?

Leg het uit tijdens catechisatie!

In mijn ervaring doet het wedstrijdelement het bij pubers altijd goed. Zorg dat je bij het uitkiezen van de winnaar dan niet let op hoe mooi iets is, maar op hoe slim en kernachtig een en ander is uitgebeeld.

Zelfs in de les, wanneer ik mijn leerlingen flink wat informatie wil voeren, maak ik met enige regelmaat gebruik van aanTEKENingen. Net als ik tijdens de dienst niet altijd even gemotiveerd of geconcentreerd ben, zijn zij dat in de les ook niet. Samen aanTEKENingen maken helpt ze bij het verwerken van de leerstof. Het is persoonlijker, activerend en uitdagend.

Waar een gelikte PowerPoint-presentatie ze uitnodigt achterover te gaan hangen in een consumerende houding, nodigt het maken van aanTEKENingen uit productief te zijn. Het doet zoeken naar iets wat het waard is om op te schrijven en uit te beelden. En wanneer het niet gevonden wordt in de bewoordingen van de spreker, gebruikt de aantekenaar zijn eigen woorden, gedachten en reeds opgedane kennis.

Deze tips helpen om betere aanTEKENingen te maken:

(zie ook de blog Beloof je toehoorder wat hij kan verwachten)

• Indien mogelijk: geef de week ervoor al door over welke Bijbelteksten je gaat preken. Wanneer ik weet aan de hand van welke teksten de preek gegeven wordt, lees ik me in zodat ik me al een beeld kan vormen.
• Begin je preek met de kerngedachte. Geef niet pas op het einde van de preek de clou weg, maar zeg bij aanvang al duidelijk wat je punt of thema is. Noem in één zin wat je wilt dat wordt onthouden na de preek. Voorspelbaarheid helpt bij het activeren van voorkennis en bij de voorbereiding op wat komt. Als aantekenaar houd ik ervan de kern in het groot onder aan mijn blad te verwerken zodat in een oogopslag duidelijk is waarover het gaat.
• Probeer de kerngedachte ook visueel voor te stellen. Bijvoorbeeld: “Je kunt God kennen als iemand die in een ingelijst fotootje op de kast staat, of je kunt hem kennen als een vriend die naast je op de bank zit.” Het fotolijstje en de vriend op de bank zijn vergelijkingen die een aantekenaar direct kan uitbeelden op papier.
• Noem aan het begin hoeveel punten je preek heeft, en als het enigszins kan, vertel al gelijk wat die punten zijn voor je ze verder uitwerkt. Let erop dat je de tel niet kwijtraakt. 😉
• Benoem expliciet wanneer je van het ene naar het andere punt gaat. Een aantekenaar luistert anders, meer in hoofdlijnen, en mist daardoor sneller subtiele overgangen.
• Wanneer je gebruikmaakt van een PowerPoint en mooie foto’s: denk er ook eens aan simpele en grappige plaatjes te gebruiken in plaats van een prachtig panorama. De beginnende aanTEKENaar tekent dit soort plaatjes dankbaar na.

Maak zelf aanTEKENingen op een whiteboard

Je kunt gemeenteleden met woorden aanmoedigen aantekeningen te maken, maar je kunt het ook voordoen. Maak zelf weer een keer gebruik van een flap-over of whiteboard. Het is uiteraard handig dat je dan zelf ook werkt met aanTEKENingen.

Het voordeel van deze manier van werken is dat je losser komt van het papier en meer interactie krijgt met de zaal. Passief klikken naar de volgende slide wordt zo een actief vertellen en verbaal wordt visueel, waardoor de kerngedachte dieper doordringt en langer nazindert.

Het grote voordeel van een flap-over is dat je altijd kunt terugbladeren om je gemeenteleden het eerder geleerde in herinnering te brengen.

Blijf vooral niet hangen in de gedachte dat je moet kunnen tekenen als Van Gogh. Een gedachtewolk of vierkant met daarin een kernwoord en wat pijlen die verwijzen naar de diverse punten is al een goed begin. En harkpoppetjes of koppoters maken net zozeer het punt en staan sneller op papier dan een of ander geweldig realistisch portret.

Social media als echo

Wanneer je op social media als Instagram of Facebook kijkt naar wat de aanTEKENaars zoal maken zie je gelijk het grote scala aan stijlen en vormen. Als spreker kan dit je op weg helpen in het beeldend spreken. En wanneer ‘jouw preek’ wordt gepost leert het jou ook wat je hoorders geleerd hebben van datgene waarover je preekte.

Doordat aanTEKENingen op social media worden gedeeld, wordt er tot ver na de preek doorgepraat over zowel de inhoud als wat de preek met de hoorder heeft gedaan. AanTEKENingen werken zo kerkoverstijgend. Ze sporen aan tot het opnieuw overdenken, waardoor de preek verder, langer en intenser doorgalmt. Het is dus een idee je kerkleden te motiveren hun aantekeningen te delen …

Wie preekaanTEKENingen maakt, zoekt intensief naar iets wat het waard is op te schrijven en uit te beelden. Door de aanTEKENingen te delen galmt het Woord langdurig na.

Meer aanTEKENingen zien van Sara? Bekijk haar website en haar Instagram.

Meer weten over preekaanTEKENingen? Of hoe je stap voor stap leert ze te maken? De (Sermon) Sketchnotes community groeit gestaag. Op YouTube zijn diverse filmpjes te vinden over hoe je sketchnotes leert maken.

Wil je als spreker meer structuur aanbrengen in je preken?

ik wil meer info over een training waar ik oefen met de belofte

Bovenstaande is een bewerking van hoofdstuk 11.8 van het boek Geloofwaardig spreken.

Klik op de foto om het boek te bestellen, zodat je geen enkele tip mist.