Mijn haat-liefdeverhouding met de Heidelbergse Catechismus

‘Paulien, wat is uw enige troost in, beide in het leven en sterven?’ Als tienjarig meisje haalde ik diep adem en dreunde ik het antwoord op. In ruil voor een stickertje.

 

‘Dat ik met lichaam en ziel, beide in het leven en sterven,
niet mijn, maar mijns getrouwen Zaligmakers Jezus Christus eigen ben,
Die met Zijn dierbaar bloed voor al mijn zonden volkomenlijk betaald
en mij uit alle heerschappij des duivels verlost heeft, en alzo bewaart,
dat zonder den wil mijns hemelsen Vaders geen haar van mijn hoofd vallen kan,
ja ook, dat mij alle ding tot mijn zaligheid dienen moet;
waarom Hij mij ook door Zijn Heiligen Geest van het eeuwige leven verzekert,
en Hem voortaan te leven van harte willig en bereid maakt.’

 

Langzaam schoof ik mijn laatje open om niet al te veel lawaai te maken. Ik liet de stickertjes door mijn handen glijden. Bij vijf stickertjes kreeg ik een kaartje van de meester. Wat een blij vooruitzicht …

 

Ik had een systeem bedacht om de lange antwoorden in mijn hoofd te zetten. Ik zette streepjes in de lange zinnen. Als ik het stuk tot het streepje kende, ging ik door naar het volgende stukje. Ik zal ongeveer zeventig antwoorden hebben geleerd in groep 7 en 8 van de reformatorische basisschool. Daarna leerde ik op catechisatie antwoorden opnieuw uit mijn hoofd. Als ik geluk had was er ruimte om vragen te stellen. En soms had ik geluk. Maar de échte vragen slikte ik meestal in.

 

Rond mijn zeventiende begon het te wringen

Ik begon me af te vragen waarom ik me zo moest focussen op die Heidelbergse Catechismus (HC). Mijn hervormde vriendjes en vriendinnetjes hadden op catechisatie boeiende gesprekken. Ik leerde stomweg antwoorden uit mijn hoofd en ondertussen had ik geen idee hoe ik ooit een waar zaligmakend geloof zou kunnen krijgen.

 

Rond mijn negentiende begon er wat te veranderen 

Ik ontdekte wat zondag 1 persoonlijk voor mij betekende. Dat

• ik in leven en sterven eigendom ben van mijn getrouwe Zaligmaker;
• Hij met zijn dierbaar bloed volkomen voor mij betaald heeft;
• Hij me verlost heeft van de heerschappij van de duivel;
• Hij me bewaart;
• Hij me door de Heilige Geest van het eeuwige leven verzekert.

Hallelujah!

 

Ik had nog steeds allerlei vragen. Daarop gaf de HC echter geen antwoord. Doe ik belijdenis in de Gereformeerde Gemeente? Ben ik het eens met de drie formulieren van enigheid?

 

‘Beste dominee. We moeten echt eens praten. Ik wil belijdenis doen van mijn geloof. Maar ik heb moeite met die drie formulieren van enigheid.’

 

Hij moest mijn hele lijst met gespreksonderwerpen aanhoren. Mijn vragen over de babydoop, mijn kritiek op de regels en mijn moeite met de nadruk op de HC in plaats van op het Woord. Hij liet me uitpraten. En sprak de wijze woorden: ‘Als er meer is dat bindt dan scheidt, kun je gewoon belijdenis doen.’ En zo stond ik een poosje later vooraan in de kerk.

 

Wat moet ik nú nog met die HC? 

Via een omweg kwam ik in CAMA Parousia Woerden terecht. Er is geen haar op mijn hoofd die nog aan een belijdenisgeschrift denkt. In mijn boeken verwijs ik er nergens naar.

 

En toch …

In evangelisch Nederland waaien we soms mee met alle wind van leer. Het is daarom zo gek nog niet om systematisch de basics door te nemen. Om bijvoorbeeld stil te staan bij alle facetten van de Apostolische Geloofsbelijdenis.

Natuurlijk staan er dingen in waar je verschillend over kunt denken. Natuurlijk stellen we nu net wat andere vragen. Daarom schreven Theo Pleizier en anderen Gewone Catechismus met 100 vragen en antwoorden voor vandaag.
Een werkgroep zal zich buigen over het samenstellen van een nieuwe catechismus. Net zoals de schrijvers van de HC willen zij het christelijk geloof op een hedendaagse manier overdragen aan volgende generaties en deze generaties inspireren.

 

Natuurlijk was het nooit de bedoeling van Caspar Olevianus en Zacharias Ursinus om een belijdenisgeschrift belangrijker te maken dan de Bijbel. Ik denk alleen dat we allemaal de neiging hebben om onze eigen (geschreven of ongeschreven) ‘belijdenisgeschriften’ te creëren! Zo hebben we in mijn thuisgemeente bijvoorbeeld de ‘regel’ dat je per se als gelovige gedoopt moet zijn om lid te worden. Dat kun je net zo goed een vorm van vervloekte milde afgoderij noemen. (Met dank aan Reinier Sonneveld voor deze uitdrukking. Zie verder mijn blog over de doop.)

 

Ik ben weer iets enthousiaster over de HC. Omdat het gaat over de Vader die al mijn haren heeft geteld. Over de Zoon die voor al mijn zonden heeft betaald. Over de Heilige Geest die me van het eeuwige leven verzekert. Van die troost wil ik zingen. Beide in leven en sterven.

 

Deze blog schreef ik naar aanleiding van het boek Dankbaar Onderweg: Dagboek bij de Heidelbergse Catechismus van Willem J. Ouweneel. Samen met Willem schreef ik Veertigvragentijd en Donkeredagenvragen.

In het interview bij Nederland Zingt Op Zondag vertel ik meer over mijn tijd in de Gereformeerde Gemeente.

 

 

 

Meer info over Dankbaar Onderweg of bestellen? Bestel het hier.