[Radiopreek] Beter horen

Hoeveel preken heb jij in je leven al gehoord? Hoeveel in de Bijbel gelezen? Ik vergeet zelf regelmatig in praktijk te brengen wat ik heb gehoord of heb gelezen. Alsof niet elk woord in mijn hart lijkt te landen. 

In de gelijkenis van de zaaier heeft Jezus het erover dat het woord van God rijkelijk vrucht kan dragen. Hij begint zijn gelijkenis met: ‘Hoor en begrijp …’ Hoe kunnen we beter horen? Daar gaat het vanmorgen over.

 

Matteüs 13 ¹ Die dag verliet Jezus het huis en ging aan de oever van het meer zitten. ² Er kwam een grote mensenmassa om Hem heen staan, en daarom ging Hij in een boot zitten, terwijl de menigte op de oever bleef. ³Hij sprak in allerlei gelijkenissen tot hen: ‘Een zaaier ging eropuit om te zaaien. ⁴Tijdens het zaaien viel een deel van het zaad op de weg, en er kwamen vogels die het opaten.

⁵Een ander deel viel op rotsachtige grond, waar maar weinig aarde was, en het schoot meteen op omdat het niet diep in de grond kon doordringen; ⁶ en toen de zon opkwam verschroeide het, en doordat het geen wortel had droogde het uit.

⁷Weer een ander deel viel tussen de distels, en toen die opschoten verstikten ze het.

⁸Maar er viel ook zaad in goede grond, en dat droeg vrucht, deels honderdvoudig, deels zestigvoudig, deels dertigvoudig. ⁹

Laat wie oren heeft goed luisteren!’

Laat wie oren, heeft goed luisteren, zegt Jezus. Tijdens mijn voorbereiding fiets ik langs Beter horen, een zaak waar je terechtkunt voor hoortoestellen. Ik besluit een afspraak te maken.

Ik zit in een afgesloten ruimte met een koptelefoon op mijn hoofd. Bij elk piepje moet ik op een apparaatje drukken. We testen eerst het ene oor, daarna het andere.

Naar deze gelijkenis kun je als het ware ook met twee oren luisteren. Laten we eerst eens luisteren naar wat Jezus zegt over de grond.

 

1. Luister naar Jezus’ woorden over de grond

Het zaad valt op vier verschillende plekken. Vanaf vers 18 legt Jezus het uit aan zijn leerlingen. ‘Hoor en begrijp …’, zo begint Hij. Het zaad is het woord van het koninkrijk.

1. Op de weg ontkiemt er niks.
2. De rotsachtige grond staat voor zij die het woord met vreugde aannemen, maar het is van korte duur. Bij verdrukking of vervolging komen ze ten val.
3. Tussen de distels verstikt het zaad. Je herkent het vast wel, dat je zorgen om je dagelijks bestaan geen ruimte geven aan het woord. Of doordat je afgeleid wordt door de verleiding van de rijkdom, zoals Jezus uitlegt.
4. Een deel belandt gelukkig in goede aarde. Dat draagt vrucht, veel vrucht.

 

Bij het horen van zo’n gelijkenis denk ik meteen aan anderen. Ik denk aan een vrouw die via mij tot geloof kwam, met veel vreugde de Heer aannam, maar helaas afhaakte toen de tegenstand te groot werd. We kennen allemaal wel voorbeelden. Maar laten we ook naar binnen kijken, naar onze eigen luisterhouding en onszelf vragen stellen als:

• Draag ik op het moment rijkelijk vrucht?
• Hoor ik alleen zijn woorden, of begrijp ik ze ook? Horen en aanvaarden, noemt Marcus het. En Lucas legt nog een ander accent: horen en vasthouden. Doe ik dat?
• Neem ik mijn verantwoordelijkheid om me te verdiepen in zijn woorden? Erover door te praten, zodat het wortel kan schieten?
• Of word ik – waar Jezus voor waarschuwt met die distels – afgeleid door mijn dagelijkse beslommeringen of de verleiding van de rijkdom?
• Luister ik soms te rationeel, waardoor mijn hart verhardt?
• Of te emotioneel, met het gevaar dat dat snel weer wegebt en ik niet voldoende geworteld ben in moeilijkere tijden?

 

Ik vind het belangrijk deze vragen te stellen, maar tegelijkertijd kan het je zo lamslaan, als je je herkent in de weg, de rotsachtige grond en de distels. Focus daarom alsjeblieft niet te veel op jezelf. Blijf bijvoorbeeld niet oeverloos graven naar hoe het zit met distels en doornen in je eigen leven. Bedenk dat Jezus stierf aan een kruis, met op zijn hoofd een kroon. Met … doornen en distels. Om vergeving en verzoening te brengen. Om je van je distels te bevrijden!

Staar je niet blind op de steenharde delen in je eigen hart. Want wat treffen we aan bij het graf van Jezus? Een weggerolde steen. Hij heeft de kracht om steenachtige delen in jouw en mijn hart te verwijderen. Zo is Hij!

Dit was als het ware een kant van het verhaal, het ene oor: luisteren naar de bodem, luisteren vanuit het perspectief van onze verantwoordelijkheid.

Maar luisteren met een oor is niet handig. Een paar jaar geleden was ik een paar dagen mijn gehoor aan een kant kwijt vanwege een ontstoken trommelvlies. Heel irritant, want daardoor was ik opeens mijn oriëntatie kwijt. Ik ontdekte opnieuw dat ik beide oren nodig had.

Zo heb je bij deze gelijkenis ook je andere oor nodig, namelijk:

 

2. Luister naar wat opvalt over de zaaier en het zaad

Jezus vertelt over een zaaier die royaal strooit. Zo is Hij. Royaal. Gunnend. Verlangend naar groei. Terwijl Hij weet dat het zaad niet overal zal opkomen en ontkiemen en vrucht zal dragen, blijft Hij maar strooien. Hij weet dat niet alles vrucht zal dragen, maar blijft doorgaan met het strooien van woorden van geloof, hoop, liefde. Hij blijft je overladen met genade en vrede.

Zo’n klein zaadje kan grote vruchten voortbrengen. Soms kunnen een paar woorden voldoende zijn om je dag te kleuren. Om iets in gang te zetten in je leven. Die kleine zaadjes hebben de potentie in zich om levensveranderend te werken. De kracht hoeft Godzijdank niet bij jou en mij vandaan te komen, maar zit in het zaad. God geeft de groei. Zo is Hij.

 

De resultaten van de piepjestest wezen gelukkig uit dat ik nog lang niet toe ben aan een hoortoestel. Omdat ik de audicien had verteld dat ik eigenlijk niet kwam vanwege klachten, legde ze me nog wat algemene dingen uit. Bijvoorbeeld dat veel oudere mensen hun hoortoestel niet de hele dag in doen. Maar dat dat eigenlijk helemaal niet handig is, want je hersenen moeten dan steeds schakelen.

Ik vertaalde het zo: we moeten niet af en toe even onze oren openen voor het woord, niet alleen op zondag een preek luisteren, niet af en toe bidden dat God zijn woorden zegent, maar steeds blijven bidden dat Hij ons hart bewerkt.

 

“Maak ons goede grond. Help ons om te luisteren naar wat U zegt. En geef ons vrijmoedigheid om uw woorden door te geven. Royaal en gunnend. In het vertrouwen dat U degene bent die zorgt voor de vrucht. Amen.”

 

Deze preek schreef ik voor het radio-programma Groot Nieuws van de Evangelische Omroep op zondag 29 oktober 2022. 

Of bekijk de preek hieronder: 

 

Mogelijke vragen om over door te praten: 

1. Welk oor is beter ontwikkeld?
2. Welke luisterhoudingen herken je bij jezelf?
3. Op welke manieren neem jij je verantwoordelijkheid beter te luisteren? Denk aan preekaantekeningen maken, et cetera. Tip: Bestel het notitieboekje Preekaantekeningen dat ik recent maakte. Met allerlei reflectievragen om tijdens de preek te gebruiken.
4. Welke woorden hebben rijkelijk vrucht gedragen in jouw leven?
5. Wat is je gebed voor jezelf naar aanleiding van deze gelijkenis? En voor anderen?
6. Hoe blijf je steeds afgestemd op Gods woorden?
7. Hoe kun jij zelf rijkelijk strooien met Gods woorden?