[Radiopreek] De kracht van woorden
Speak life was het thema van de afgelopen EO-Jongerendag. In het Nederlands klinkt het een beetje apart, spreek leven, maar je snapt meteen het principe: je kunt met woorden iemand het leven zuur maken, maar je kunt met woorden ook iemands leven mooier maken. De duizenden aanwezige tieners en jongeren hoorden positieve woorden namens God en werden daarna uitgedaagd positieve woorden te spreken naar de mensen om hen heen.
Ik was blij met het thema, omdat woorden zo veel effect kunnen hebben op de rest van je leven. En omdat het soms zo lastig is om de juiste woorden te vinden. Om bijvoorbeeld te zeggen hoeveel iemand voor je betekent. Of om wijze woorden te gebruiken als je ergens van baalt of ergens een andere mening over hebt. Op je werk vind je daar misschien nog wel een modus in, maar in de kerk vinden we dat vaak lastiger. Veel mensen zijn zelfs teleurgesteld in de kerk. Onder andere vanwege veroordelende woorden. Natuurlijk moeten sommige dingen gezegd kunnen worden, maar het is vaak de toon die de muziek maakt.
Een paar jaar geleden gaf ik een feedbacktraining in een kerk. Een deelnemer zei vlak van tevoren: ‘Op mijn werk heb ik veel trainingen over feedback gevolgd. Ik ben erg benieuwd naar wat jij gaat vertellen over Bijbelse feedback.’ Ik reageerde niet meteen. Want was is eigenlijk Bijbelse feedback? Bestaat dat überhaupt wel?
Als ik de vraag opnieuw zou krijgen en weinig tijd heb voor een antwoord, zeg ik misschien dit: ‘We zien door de hele Bijbel heen dat God woorden van waardering uitspreekt. En als het nodig is, corrigeert Hij, zodat je kunt groeien. Wij mogen daarin op Hem lijken.’
In een langer antwoord vertel ik dat we in de Bijbel veel richtlijnen tegenkomen over wijze woorden waarmee we ons voordeel kunnen doen. Salomo geeft in het Bijbelboek Spreuken allerlei praktische adviezen over hoe je elkaar aanspreekt. Of denk aan het principe van Jezus om iets eerst onder vier ogen te bespreken (Matteüs 18). Of kijk naar de brieven van Paulus. Ik vind hem een inspirerend voorbeeld in de manier waarop hij mensen benadert. Hij is eerlijk en duidelijk, maar hij schrijft altijd vanuit een sfeer van aanvaarding. Ik zie in de meeste brieven van hem de – zoals ik het noem – de ABC-methode in het eerlijk omgaan met mensen: aanvaarden, bemoedigen, corrigeren.
Aanvaarding
Als je de beginnetjes van Paulus’ brieven leest, valt op dat hij elke keer de anderen ziet zoals God hen ziet. Vaak benadrukt hij hoe God naar hen kijkt. In Romeinen 1 bijvoorbeeld: jullie zijn geroepen door Jezus Christus (Romeinen 1: 6), geliefden van God (Romeinen 1: 7), geroepen om zijn heiligen te zijn (Romeinen 1: 7). Daar word je toch blij van als je zo wordt aangesproken? Speak life, moet Paulus hebben gedacht.
Paulus aanvaardt zijn broers en zussen in Christus. In Romeinen 14 hamert hij daarop: ‘Aanvaard elkaar, omdat Christus u aanvaardt.’ Dat vind ik een mooie grondhouding. En soms best een uitdaging.
Bemoediging
Ik lees opnieuw een paar verzen uit Romeinen 1:
- allereerst dank ik door Jezus Christus mijn God voor u allen, omdat er in de hele wereld over uw geloof gesproken wordt (Romeinen 1: 8)
- want ik verlang ernaar u te ontmoeten (…) om door elkaar bemoedigd te worden: ik door uw geloof en u door het mijne (Romeinen 1: 12)
Confrontatie en correctie
Als het nodig is, laat Paulus het niet bij aanvaarding en bemoediging, maar confronteert hij ook. Of corrigeert hij. De C dus.
Paulus is iemand die anderen durft aan te spreken. Hij roept ook op om elkaar aan te spreken. In sommige situaties kun je denken: dat lossen de leiders in mijn kerk maar op, daar ga ik niks van zeggen. Soms is dat zeker verstandig. Maar is het soms misschien ook gemakzucht, omdat we zelf niet durven?
Paulus laat zien dat het niet slechts de verantwoordelijkheid van de leiders van de gemeente is, maar van de hele gemeente. Eén voorbeeld: Broeders en zusters, ikzelf ben ervan overtuigd dat u inderdaad niets dan het goede wilt en dat het u niet aan kennis ontbreekt, zodat u ook in staat bent om elkaar terecht te wijzen (Romeinen 15: 14).
Om elkaar terecht te wijzen is lef nodig. En wijsheid. Bij Paulus zien we vaak dat hij bidt voor zijn lezers. Ik noem weer een voorbeeld uit Romeinen: God is mijn getuige dat ik u onophoudelijk in mijn gebeden noem (Romeinen 1: 9).
Zulke teksten stimuleren ons om te bidden voor de ander, ook als we moeite hebben met de ander. Of misschien wel juist als we moeite hebben met de ander. Een oude broeder uit mijn gemeente zei altijd: ‘Als je voor iemand bidt, ga je van iemand houden’. Het is een uitspraak die we jaren na zijn overlijden nog regelmatig herhalen. ‘Als je voor iemand bidt, ga je van iemand houden.’
Overigens vind ik het boeiend dat Paulus niet altijd iets zegt over gebed. In de Galatenbrief en in de brief aan Titus lees je er niets over. Is het voor hen misschien doeltreffender als ze enkel op hun verantwoordelijkheid gewezen worden? Hoe dan ook: we leren van Paulus dat hij vaak zijn aanvaarding, bemoediging, confrontatie en correctie uitspreekt in combinatie met gebed. Laten we per situatie wijs bepalen wat het meest passend en nodig is.
Wie kun jij deze week wijze woorden meegeven van aanvaarding en van bemoediging? Of overweeg je om iemand ergens mee te confronteren? Ik wens je wijsheid toe. En een hoop liefde. Speak life!
Meer lezen?
Bestel het boek Feedback in de kerk: Aansprekende ideeën om met elkaar te groeien
Deze radiopreek hield ik op 22 juli 2022 voor het programma Groot Nieuws van de Evangelische Omroep. De titel was toen Speak Life.
Bron foto: Unsplash.
